Marieke van den Berg van het Omnia College over Aaim: “Harde heelmeesters zorgen voor nieuw fundament”

Het Omnia College is van oudsher een school voor vakwerk. Op de vmbo-school in Gorinchem volgen meer dan 400 leerlingen praktijkgerichte lessen, waarbij ze kunnen kiezen uit zes profielen. In de afgelopen vier jaar veranderde de school het onderwijs van taakgericht – wat leerlingen binnen hun vak moeten leren – naar leerlinggericht, waarmee meer focus is komen te liggen op hun persoonlijke ontwikkeling. Ook voor de ruim 60 medewerkers van Omnia Collega betekende dat een flinke omschakeling. Een goed moment om de cultuur onder de loep te nemen…

Elke school is uniek, zoals ook elke familie zijn eigen gedrag kent. Zo heeft ook Omnia College een heel eigen cultuur. “Met de omslag naar leerlinggerichter onderwijs wilden we onze leerlingen tot held maken en meer naast ze gaan staan om ze te empoweren,” vertelt Marieke van den Berg, sinds vier jaar directeur van Omnia College. “Dat betekende wel een andere tak van sport voor ons als team.”

De ideale Omniaan

De schoolleiding schrijft eens in de vier jaar een nieuw strategisch plan voor de aankomende jaren. “En om dat goed te kunnen doen, besloten we een wrap-up te doen; wat hebben we de afgelopen vier jaar gedaan en wat heeft het betekend voor onze identiteit? Zelf gebruikte ik de hashtag ‘#omniaan’ – als titel voor leerlingen, maar ook voor iedereen die hier werkt – en op een gegeven moment ontving ik sollicitatiebrieven van mensen die ook Omniaan wilden worden. Dat is erg leuk, maar bevestigde ook dat we met elkaar moesten onderzoeken wat dat precies inhoudt; welke waarden vertegenwoordigt een Omniaan? Wat is de ideale Omniaan en hoe kun je daar naartoe groeien?”

Roze olifant in de kamer

Marieke en haar team kwamen in het voorjaar van 2022 uit op een nieuwe waardenstrategie en wilden daar handen en voeten aan geven. Daarom benaderde zij Aaim. “Op dat moment dachten we dat we al goede stappen hadden gezet. Met een enquête onderzochten we hoe iedereen tegen de cultuur en het begrip Omniaan aankeek. Aaim ging vervolgens intensief met iedereen in gesprek. Er was daarbij heel veel ruimte voor iedereen om aan te geven hoe ze over onze identiteit dachten. Zo kwam er nogal wat aan het licht.”

Het beeld dat de schoolleiding had, bleek veel positiever dan dat op de werkvloer, vertelt Marieke: “Veel collega’s keken er kritischer tegenaan. Het bleek dus erg goed dat Aaim op de werkvloer kwam en iedereen los van de schoolleiding kon aangeven hoe zij ons zagen. Want dat geeft inzicht in de bestaande cultuur. Wij kijken als schoolleiding vanuit een positief frame naar de gewenste schoolcultuur en proberen vooral positief te beïnvloeden. Maar je moet natuurlijk ook kunnen reflecteren op wat er daadwerkelijk gebeurt.”

Helden en gidsen

Soms is het heel confronterend wat de sessies naar boven brengen, zegt Marieke. “Maar de manier waarop Aaim ons met de neus op de feiten drukt, is gewoon heel doeltreffend, want vanuit die confrontatie kom je verder. Ze winden er geen doekjes om. ’Zachte heelmeesters maken stinkende wonden’ – dat is een gezegde dat goed typeert hoe Aaim het aanpakt. Als harde leermeesters zijn ze zo duidelijk en confronterend – dat brengt reflectie op gang. En we zijn nog lang niet klaar. We gaan nu verdiepen, de cultuur vertalen naar binnen en naar buiten communiceren. Met gedragsafspraken voor goede samenwerking, met elkaar en met de leerlingen.”

Dit voorjaar viel het aantal nieuw ingeschreven leerlingen wat tegen en dat heeft impact op de hele school, vertelt Marieke. “Dan ga je kijken waar dat dan door komt. Hoe presenteren we ons? Toen heb ik Aaim gevraagd of we het traject konden intensiveren. Nu werken we aan een nieuwe website en betere storytelling, waarbij onze leerlingen de helden en onze docenten de gidsen zijn. Zo zijn we op een heel creatieve manier bezig met
wat het betekent om een school te zijn.”

Verbindende partner

Vooral de manier waarop Aaim het aanpakt, heeft Marieke en haar team ervan overtuigd om ook het komende jaar te blijven samenwerken. “Hun grootste kracht vind ik de kennis van de positieve psychologie. Zij zijn verbinders tussen de werkvloer en de schoolleiding. Ze zorgen ervoor dat we dezelfde taal spreken. Iedereen heeft vertrouwen in hen, ze zijn kundig en betrokken, oordelen niet en zijn met iedereen in gesprek – over alles wat bij de schoolleiding en op de werkvloer leeft. Daarbij kennen ze alle knoppen om de cultuur te veranderen en weten aan welke je moet draaien om het gewenste punt te bereiken. Een belangrijke partner op weg naar verbetering.”

Naast de brugfunctie tussen werkvloer en schoolleiding valt Marieke ook de originele aanpak op. “De beelden die ze laten zien, zijn heel pakkend. Bijvoorbeeld van een boot die aan één kant lek is; we zitten met elkaar in de boot en moeten samenwerken om ons doel te bereiken. Dergelijke metaforen maken processen concreet en toegankelijk. Ook geven ze met benchmarks inzicht in hoe soortgelijke vraagstukken binnen andere scholen spelen. En met hun positief waarderende gesprekken creëren ze ruimte voor opbouwen. Dat helpt enorm bij alles wat wij doen en willen bereiken. Wat ik eerst als een cadeautje zag, blijkt nu een fundament te zijn.”

Meer weten over wat wij voor het Omnia college en andere middelbare scholen doen? Je weet ons te vinden!