Narcistisch leiderschap, vloek of zegen?

Narcistisch Leiderschap | Vloek of zegen?

Er wordt veel gevloekt op narcistisch leiderschap, maar is dit altijd terecht? Tijd om eens te kijken wat de voor- en nadelen zijn. Narcistische mensen. Ze komen overal voor, in verschillende vormen en maten. Het kan vervelende vormen aannemen, zoals die vage kennis die iedere keer weer uitgebreid verteld wat hij het afgelopen half jaar heeft bereikt wanneer je hem tegenkomt, of misschien een lid van de schoonfamilie die zich ieder jaar weer onuitstaanbaar dominant gedraagt en net alles even beter weet en kan. Maar het kan ook positief zijn. Die nieuwe collega die gemakkelijk contact legt en leuke, creatieve ideeën heeft die hij of zij met veel vertrouwen kan verkopen. Narcistisch Leiderschap heeft twee kanten.

Voor en nadelen

Narcisten zijn over het algemeen erg goed in het maken van een eerste indruk. Ze zijn extravert en lekker spontaan. Door hun zelfverzekerdheid ontstaat gemakkelijk een gesprek en de spanning is er snel vanaf. Ze maken al snel een grap of vertellen een bijna ongeloofwaardig verhaal over wat hun die ochtend is overkomen. In de beginfase is het gemakkelijk een band op te bouwen, en zijn de onderlinge relaties vaak goed. Na verloop van tijd kan echter de keerzijde naar voren komen. De relaties gaan niet of nauwelijks de diepte in. Er ontbreekt oprechte interesse in de ander en aan het einde van de streep wordt er vaak gehandeld vanuit eigenbelang.

Waarom narcisten vaak leiders worden

De goede eerste indruk, samen met het dominante karakter, zorgen ervoor dat ze snel een rol als leider op zich nemen en ook toebedeeld krijgen van anderen. Niet alleen in willekeurige groepen, maar ook binnen de hiërarchische lagen in organisaties. Extraversie, zelfvertrouwen en dominantie. Het lijken geschikte eigenschappen voor een goede leider. Dat zijn ze ook! Daarom worden zij sneller gekozen om een leidinggevende functie te vervullen. De vraag is alleen of dit de juiste beslissing is. Zorg er in ieder geval voor dat het narcistisch leiderschap zich beperkt tot een paar personen… anders gaat het vaak goed mis.

Minder open cultuur

Als leidinggevende heb je een belangrijke rol in het bepalen van de cultuur binnen een bedrijf. Narcistische leiders zorgen over het algemeen voor een cultuur die minder open is, waar het meer individueel is en er minder wordt samengewerkt. Ze creëren vaak een omgeving waar de norm is de leider te volgen en eigen ideeën te onderdrukken. Het geven van feedback is als gevolg hiervan ook minder gebruikelijk. Een narcistische leider creëert deze omgeving, omdat het voor hem of haar erg lastig is om met tegenspraak of andere meningen om te gaan. Zij weten namelijk wat het beste is, dus naar hun zal er ook geluisterd worden!

De feedback, creatieve ideeën en nieuwe inzichten van de werknemers zijn alleen een belangrijke factor in het succes van een organisatie. Narcistische leiders zullen hierdoor goede input missen en niet de maximale prestaties behalen. Daarnaast kan het feit dat ze minder oog voor de werknemers hebben van invloed zijn op de tevredenheid onder werknemers. Dit kan erg negatieve gevolgen hebben. Mensen raken minder betrokken, zijn minder gemotiveerd en enthousiast, melden zich vaker ziek en gaan sneller op zoek naar een andere baan. En geef ze is ongelijk, weggaan bij een baas die toch niet naar ze luistert.

Richting tijdens crisis

Aan de andere kant, zijn het zelfvertrouwen, de dominantie en het extraverte eigenschappen die wel erg goed bruikbaar zijn voor een leider. In tijden van crisis of onduidelijkheid waar de meesten onzeker en onrustig worden, geven zij richting en zekerheid. Ze begrijpen het belang van een visie en kunnen deze heel goed overbrengen op anderen. Hun charisma en manier van spreken zorgen ervoor dat mensen hun graag volgen. Ze zijn daadkrachtig en hebben een focus voor de big picture. Constant irritant meekijken over de schouder en micro managen zullen ze minder snel doen. Ze staan ergens voor en houden voet bij stuk. Je weet wat je aan ze hebt. Daarnaast beschikken ze ook over de sociale skills om goede interactie te hebben met anderen, een heel belangrijk aspect in het geven van leiding.

Ieder voordeel heeft zijn nadeel

Aan de ene kant zorgt narcistisch leiderschap persoonlijkheid ervoor dat deze leiders over kwaliteiten beschikken die belangrijk zijn bij het leidinggeven, aan de andere kant creëren zij met name op de lange termijn een omgeving waar de werknemers niet tot uiting komen of tevreden zijn. Daarom is het belangrijk om de organisatie zo in te richten dat feedback wel degelijk wordt gegeven. Structurele aanpassingen kunnen ervoor zorgen dat dit gewaarborgd blijft. Spreek leidinggevenden erop aan en maak ze ervan bewust. Zeg misschien niet direct dat je ze een narcist vindt, maar geef aan hoe specifiek gedrag overkomt op anderen en benadruk het belang van feedback vanuit werknemers.

Kortom…

Door ervoor te zorgen dat de goede kwaliteiten benut worden, en de mindere punten zoveel mogelijk worden vermeden en verminderd, hoeft het zo slecht nog niet te zijn als de leider zichzelf een tikkeltje te goed vindt. 

Meer weten over leiderschap en hoe wij zorgen voor een goede ballans in jullie organisatie? Neem contact met ons op!